Άγαλμα Αθηνάς. Η «Αθηνά του Ενδοίου»
Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 625
Δημιουργός
Ένδοιος
Είδος
Έργο πλαστικής
Εποχή
Αρχαϊκή εποχή
Χρονολόγηση
Γύρω στο 525 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,47 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πάρου
Θέση
Αίθουσα αρχαϊκής Ακρόπολης
Βρέθηκε το 1821 στη βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης, κάτω από το Ερέχθειο. Η θεά αν και παριστάνεται καθιστή, δεν είναι στατική. Τα έντονα λυγισμένα χέρια, ο λαιμός που γέρνει ελαφρά μπροστά και το τραβηγμένο προς τα πίσω δεξί πόδι δημιουργούν την εντύπωση ότι ετοιμάζεται να σηκωθεί από το κάθισμα. Φορά χιτώνα και από πάνω αιγίδα με μεγάλο γοργόνειο στο στήθος, στην περιφέρεια της οποίας υπάρχουν οπές για τη στερέωση μαρμάρινων ή χάλκινων φιδιών. Τα μαλλιά πέφτουν στο στήθος σε μακριές κυματιστές μπούκλες ενώ στην πλάτη αποδίδονται ως ενιαία μάζα. Στα πόδια φορά σανδάλια με ψηλά καττύματα (σόλες) και άλλοτε ζωγραφιστούς ιμάντες.
Το άγαλμα θεωρείται έργο του Ενδοίου, ενός από τους σημαντικότερους γλύπτες της Αρχαϊκής εποχής, σύμφωνα με αναφορά του περιηγητή Παυσανία. Είναι από τα λίγα γλυπτά που παρέμειναν στην Ακρόπολη μετά την καταστροφή της από τους Πέρσες το 480 π.Χ. και για αυτό είναι τόσο διαβρωμένο.
Dickins, G., Catalogue of the Acropolis Museum, Archaic Sculpture, I, Cambridge, 1912, σελ. 160-163, αρ. κατ. 625
Payne, H., Mackworth-Young, G., Archaic Marble Sculpture from the Acropolis, London, 1936, σελ. 46, εικ. 116, αρ. κατ. 116
Langlotz, E., Schuchhardt, W., Schrader, H., Die archaischen Marmorbildwerke der Akropolis, Frankfurt am Main, 1939, σελ. 109-110, εικ. 85, αρ. κατ. 60
Charbonneaux, J., Martin, R., Villard, F., Grèce Archaique: 620-480 avant J.-C., Paris, 1968, σελ. 257, 259, εικ. 242
Μπρούσκαρη, Μ., Μουσείον Ακροπόλεως. Περιγραφικός κατάλογος, Αθήνα, 1974, σελ. 73, εικ. 134-135
Ridgway, B.S., «Images of Athena on the Akropolis», στο J. Neils (επιμ.), Goddess and Polis: The Panathenaic Festival in Ancient Athens, Hood Museum of Art, Dartmouth College, Hanover, NH, September 12-December 6, 1992 and 3 other locations, Hanover, New Hampshire, 1992, σελ. 138-139, εικ. 91
Marx, P., «The Introduction of the Gorgoneion on the Shield and Aigis of the Athenaq and the Question of Endoios», Revue Archéologique Fasc. 2, 1993, σελ. 227-268, εικ. 14-15, αρ. κατ. IIB.1
Τριάντη, Ι., Το Μουσείο Ακροπόλεως, Ο Κύκλος των Μουσείων, Αθήνα, 1998, σελ. 159, 162-163, εικ. 171-172
Keesling, C.M., «Endoios's Painting from the Themistoklean Wall, a reconstruction», Hesperia 68, 1999, σελ. 524 και υποσημ. 60, 525 και υποσημ. 67 και 71, 536
Marx, P.A., «Acropolis 625 (Endoios Athena) and the Rediscovery of Its Findspot», Hesperia 70, 2001, σελ. 221-254, εικ. 1, 4, 16
Consoli, V., «Atena Ergane. Sorgere di un culto sull'Acropoli di Atena», Annuario della Scuola archeologica di Atene e delle Missioni italiane in Oriente LXXXII, serie III, 4, Tomo I, 2004, σελ. 47-50, εικ. 7
Patay-Horváth, A., Metallanstückungen an griechischen Marmorskulpturen in archaischer und klassischer Zeit, Tübinger Archäologische Forschungen 4, 2008, σελ. 90, αρ. κατ. 71
Santi, F., I frontoni Arcaici dell’ Acropoli di Atene, Roma, 2010, σελ. 69-72, εικ. 24
Παντερμαλής, Δ., Ελευθεράτου, Σ., Βλασσοπούλου, Χ., Μουσείο Ακρόπολης. Οδηγός, Αθήνα, 2016, σελ. 174, 176, εικ. 211
Meyer, M., Athena, Göttin von Athen Kult und Mythos auf der Akropolis bis in klassische Zeit, Wien, 2017, σελ. 156, 200, 209, 354, εικ. 194-197
