Η αρχαιολογική ανασκαφή

Μία αρχαία γειτονιά της Αθήνας ενσωματώνεται μοναδικά στην αρχιτεκτονική του Μουσείου Ακρόπολης ως ένα ακόμα έκθεμα, που συνδιαλέγεται με τα αριστουργήματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που παρουσιάζονται στους ορόφους του. Χτισμένη στην ομαλή συνέχεια της νότιας πλαγιάς του βράχου, φιλοξενεί τη ζωή και τις δραστηριότητες του ανθρώπου από την 4η χιλιετία π.Χ. έως τον 12ο αι. μ.Χ. Δρόμοι, σπίτια, λουτρά, εργαστήρια και τάφοι συνθέτουν μια περίπλοκη εικόνα αρχαιολογικών καταλοίπων, με καλύτερα διατηρημένα αυτά της ύστερης αρχαιότητας.

Σήμερα είναι ορατό μόνο ένα μέρος όσων έφεραν στο φως οι ανασκαφές του οικοπέδου Μακρυγιάννη, όπως ονομάζεται ο περίκλειστος χώρος γύρω από το Μουσείο. Ένα άλλο μέρος διατηρείται σε κατάχωση, ενώ ένα ακόμα έχει απομακρυνθεί για να κατασκευαστούν τα υπόγεια επίπεδα του Μουσείου και του σταθμού ΑΚΡΟΠΟΛΗ του ΜΕΤΡΟ.

Εκτός από τα κτήρια, οι ανασκαφές του οικοπέδου Μακρυγιάννη έφεραν στο φως πλήθος αντικειμένων - γλυπτά, αγγεία, νομίσματα - που προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή των κατοίκων της περιοχής, στη μεγάλη ιστορική διαδρομή της.

 

Συνοπτική ιστορία του οικοπέδου Μακρυγιάννη

Η ζωή του τόπου ξεκινά κάπου μεταξύ του 3.500 και 3.000 π.Χ. Μέχρι και τον 9ο αι. π.Χ., σπίτια, εργαστήρια και νεκροταφεία συνυπάρχουν ή διαδέχονται το ένα το άλλο. Η οικιστική χρήση του χώρου παγιώνεται από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ., αν και η κατοίκηση δεν είναι πυκνή. Μέχρι τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. η περιοχή βρίσκεται στις παρυφές της πόλης, έξω από τον αρχαιότερο οχυρωματικό περίβολο.

Η μεγάλη τομή γίνεται στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., οπότε η περιοχή ρυμοτομείται και αποκτά οριστικά τον αστικό της χαρακτήρα, ενταγμένη πλέον στο τειχισμένο τμήμα της πόλης. Μέχρι τις αρχές του 1ου αι. π.Χ αναπτύσσεται ένα πυκνό οδικό δίκτυο και ο χώρος καταλαμβάνεται από σπίτια με μικρές εσωτερικές αυλές, καταστήματα και εργαστήρια. Το 86 π.Χ. καταστρέφεται από τα στρατεύματα του ρωμαίου στρατηγού Σύλλα και για αρκετά χρόνια εγκαταλείπεται. Λίγο αργότερα ιδρύονται πάνω στα ερείπια εργαστηριακές μονάδες.

Από τα μέσα, όμως, του 2ου αι. μ.Χ. η γειτονιά γνωρίζει νέα άνθηση. Τα σπίτια τώρα είναι μεγαλύτερα. Τα περισσότερα έχουν περίστυλες αυλές, δωμάτια με πολύχρωμες τοιχογραφίες, κάποτε και με ψηφιδωτά δάπεδα, ιδιωτικά αποχωρητήρια και, τα πιο πλούσια, δικά τους λουτρά. Ευημερία που ανακόπτεται το 267 μ.Χ., οπότε η περιοχή βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές που καταστρέφουν οι Έρουλοι, φύλο του βορρά.

Ο χώρος αναδιοργανώνεται και πάλι στα τέλη του 4ου-αρχές 5ου αι. μ.Χ. Όλα τα σπίτια έχουν περίστυλες αυλές, ο χαρακτήρας όμως και οι διαστάσεις τους διαφέρουν. Δίπλα σε μικρότερες κατοικίες, ενδεχομένως ανθρώπων της μεσαίας αστικής τάξης, κατασκευάζονται μεγαλύτερα και πολυτελέστερα οικοδομήματα, αστικές επαύλεις εύπορων πολιτών.

Γύρω στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ. οι περισσότερες κατοικίες επισκευάζονται και εξακολουθούν να λειτουργούν. Παράλληλα, τη θέση δύο επαύλεων καταλαμβάνει ένα πολυτελές κτήριο με ψηφιδωτά και ιδιωτικό λουτρό (κτήριο Ζ), έδρα υψηλόβαθμου αξιωματούχου ή τοπικού άρχοντα με πρόσβαση στην αυτοκρατορική αυλή.

Στις αρχές του επόμενου αιώνα το κτήριο Ζ αποκτά μια νέα πτέρυγα με καινοτόμα, για την Αθήνα, αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά (κτήριο Ε). Η προσθήκη αυτή, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της λειτουργίας ορισμένων παλαιότερων σπιτιών ή την οικοδόμηση νέων, αποδεικνύει ότι η αστική ζωή παραμένει ζωντανή, σε μια εποχή που θεωρείται περίοδος παρακμής και οικιστικής ύφεσης της Αθήνας.

Στο τέλος του 6ου αι. μ.Χ. ορισμένα κτήρια καταστρέφονται και άλλα υφίστανται βλάβες. Στο κάτω επίπεδο του κτηρίου Ε ιδρύονται εργαστήρια, που λειτουργούν τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 8ου αι. μ.Χ. Αργότερα εγκαταλείπονται και για αρκετά χρόνια η περιοχή ερημώνει. Νέα σπίτια και εργαστήρια αναπτύσσονται τον 10ο-12ο αι. μ.Χ., που λειτουργούν μέχρι την οριστική εγκατάλειψη του χώρου στις αρχές του 13ου αι. μ.Χ. 

Στις αρχές του 19ου αι., πάνω στα κατάλοιπα του κτηρίου Ζ, ιδρύεται το κτήριο Weiler, το Πρώτο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Αθήνας, το οποίο σήμερα φιλοξενεί τις διοικητικές λειτουργίες του Μουσείου Ακρόπολης.
 

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ

ΒΙΝΤΕΟ


Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΩΝ ΚΛΙΤΥΩΝ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

επόμενος εκθεσιακός χώρος

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας

Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου